Elon Musk o wycofaniu się USA z NATO. „Zgadzam się”

Szef Departamentu Efektywności Rządu USA, Elon Musk, rozesłał na swoim profilu w mediach społecznościowych post wzywający USA do opuszczenia NATO i ONZ. Dołączył do niego wymowny komentarz.

Po kłótni Donalda Trumpa z Wołodymyrem Zełenskim niektórzy amerykańscy politycy zaczęli postulować odważniejsze opinie na temat roli Stanów Zjednoczonych na świecie. Jednym z takich polityków jest senator Mike Lee, który otwarcie zaczął mówić, że Stany Zjednoczone powinny opuścić NATO, rozpowszechniając opinię, że Stany Zjednoczone płacą najwięcej w sojuszu, nie otrzymując nic w zamian.

Jego słowa odbiły się szerokim echem w mediach społecznościowych i zaczęły zyskiwać uznanie. Jedną z osób, która pozytywnie zareagowała na ten pomysł, był sam Elon Musk. Rozpowszechniając jeden z postów wzywających USA do opuszczenia NATO i ONZ, dodał prosty, ale wymowny komentarz – „Zgadzam się”.

W czwartek Lee przedstawił projekt ustawy DEFUND – Disengaging Entirely from the United Nations Debacle, który zakłada natychmiastowe wycofanie struktury Organizacji Narodów Zjednoczonych przez Organizację Narodów Zjednoczonych. De facto zostało to stworzone przez Stany Zjednoczone, które były jednym z jej krajów założycielskich. Podobnie jak w przypadku NATO.

Donald Trump wcześniej nawiązywał do faktu, że Stany Zjednoczone nie czerpią korzyści z bycia w NATO, będąc głównie darczyńcą, sugerując, że może rozważać opuszczenie sojuszu przez swój kraj. Doprowadziło to do opinii, że kształt NATO, jaki znamy, może ulec znacznej zmianie. Na przykład były dowódca połączonych sił zbrojnych NATO w Europie, adm. James G. Stavridis, stwierdził w wywiadzie dla CNN, że mogą to być już „ostatnie dni NATO”.

Technicznie rzecz biorąc, nie jest możliwe, aby Stany Zjednoczone opuściły NATO wyłącznie z woli prezydenta. W 2023 r. Kongres USA zatwierdził przepis w ustawie o autoryzacji wydatków na obronę narodową, który zabrania prezydentowi opuszczania NATO, chyba że uzyska zgodę 2/3 Kongresu. Został on zatwierdzony przez prezydenta Bidena.

– Prezydent nie zawiesi, nie zakończy ani nie wycofa Stanów Zjednoczonych z Traktatu Północnoatlantyckiego, zawartego w Waszyngtonie, 4 kwietnia 1949 r., chyba że za radą i zgodą Senatu, pod warunkiem, że dwie trzecie obecnych senatorów wyrazi zgodę, lub na mocy ustawy Kongresu – stwierdza zapis.

W praktyce jednak, gdyby Trump nagle oświadczył, że Stany Zjednoczone powinny wycofać się z NATO, nie jest do końca jasne, czy nawet przy takim prawie można by go powstrzymać. Prezydent Stanów Zjednoczonych ma władzę nad większością elementów amerykańskiej polityki zagranicznej, w tym nad negocjowaniem i renegocjowaniem traktatów.

W takiej sytuacji, gdyby Kongres chciał się przeciwstawić, doszłoby do konfliktu instytucjonalnego, w którym prezydent musiałby zostać de facto pozwany za ignorowanie prawa. I nie jest pewne, czy tak by się stało.

Nie jest jasne, czy Kongres miałby podstawę prawną do pozwu prezydenta za ignorowanie prawa. […] Aby kwestia ta była przedmiotem sporu, musiałaby istnieć osoba z podstawą prawną. Jedyną stroną, która mogłaby mieć podstawę prawną, byłby sam Kongres, ale nie jest jasne, czy Republikanie w Kongresie (którzy przynajmniej będą kontrolować Senat) poparliby taki pozew”, powiedział profesor prawa Uniwersytetu Chicagowskiego Curtis Bradley w artykule redakcyjnym w Politico, Prawo „nie jest szczelne”: Trump może mieć sposób na wyjście z NATO.

Niemniej jednak sytuacja, w której 2/3 Kongresu zgodziłoby się sprzeciwić prezydentowi i de facto wytoczyć mu proces, byłaby wydarzeniem bez precedensu. Tym bardziej, że chodziłoby o sprzeciwienie się decyzji o wycofaniu się z największego sojuszu wojskowego w historii, którego Stany Zjednoczone nie tylko były założycielem, ale do dziś ten sojusz jest jednym z elementów polityki zagranicznej tego kraju. Taka decyzja to wiele pytań bez odpowiedzi, np. o to, co stałoby się z infrastrukturą amerykańskiej armii, powstałą w wyniku obecności NATO w innych krajach, np. magazynami systemu APS-2 w Powidzu. Skala konsekwencji opuszczenia NATO utrudnia ocenę, czy Donald Trump mógłby dokonać tego sam, bez prawnej i bardzo niepewnej walki z Kongresem.